Na część prelekcyjną World Usability Day 2007 we Wrocławiu złożyło się siedem prezentacji.

1. Eyetracking w badaniach usability - Politechnika Wrocławska - Laboratorium Ergonomii, Katarzyna Jach

Pani Katarzyna opowiedziała o historii, metodach, zaletach i ograniczeniach badań eyetrackingowych. Głównym atutem prezentacji były przykłady rejestracji badań. Niestety sprzęt posiadany przez Politechnikę Wrocławską nie należy do najnowocześniejszych (eyetracker jest np. bardzo wrażliwy na ruchy głowy osoby badanej).

2. Usability - zdradliwa mądrość - Janmedia Interactive, Tomasz Karwatka

Podczas tej prelekcji zrobiłem sobie przerwę kawową i słyszałem tylko końcówkę, gdy Tomek opowiadał o podstawowych problemach użyteczności (usability vs. liczba funkcji), ale energicznie poprowadzona prezentacja bardzo podobała się publiczności.

3. Wykorzystanie person w projektowaniu użyteczności - Webaudit, Robert Drózd

Robert w bardzo udany sposób przedstawił metodykę projektowania z użyciem person czyli profili "archetypowych" użytkowników. Prezentacja skupiła się na zaletach stosowania person, natomiast pytania z sali związane były głównie z kontrowersjami jakie budzi ta metoda.

4. Menu prawostronne, a case study Plus.pl - MRM, Marek Kasperski i Michał Smyk

Koledzy z MRM poprowadzili prezentację, która wywołała największe emocje tego wieczoru.

Marek Kasperski rozpoczął od przedstawienia argumentów, wynikających z budowy układu nerwowego człowieka, przemawiających za tym, że menu znajdujące się po prawej stronie ma być bardziej ergonomiczne, niż menu po stronie lewej. Było to ciekawe, choć moim zdaniem wysnuwanie wniosków projektowych na podstawie wiedzy o lateralizacji mózgu, to uproszczenie nie biorące pod uwagę wielu innych czynników. Kognitywistyczne podejście Marka pomija wpływ środowiska oraz to, że projektant chce pewne rzeczy wymuszać i sterować uwagą użytkownika, a nie tylko się do niej dostosowywać. W ogóle dyskusja prawe vs. lewe menu w oderwaniu od konkretnych realizacji przypomina dyskusję o wyższości świąt Bożego Narodzenia nad Wielkanocą 😉

Po wprowadzeniu Marka, głos zabrał Michał Smyk, prezentując kilka nagrań z badań prototypów nowego serwisu Plus.pl. Dla mnie było to wyjątkowo ciekawe z uwagi na to, że prowadziłem te badania razem z Michałem.

Wybrane nagrania miały zilustrować hipotezę o menu prawostronnym. Problem w tym, że udowadnianie takich spraw nie było nigdy celem tych badań, które miały charakter wybitnie jakościowy i dość partyzancki 😉 a na pewno nie naukowy. Wyselekcjonowane przez Michała fragmenty filmów, mające być przykładami większej preferencji do używania prawego menu, mogły robić wrażenie stronniczych, bo we wszystkich przypadkach informacje, które mieli odnaleźć użytkownicy znajdowały się w tymże prawym menu. W dodatku nagrania dotyczyły strony głównej Plus.pl, gdzie prawe menu jest bardzo rozbudowane, a lewe menu zredukowane.

Z sali posypały się zarzuty podważające zasadność prezentowanych przez Michała przykładów i nie było im końca. Najwyraźniej temat okazał się wielce podniecający dla maniaków usability 😀 Po prezentacji Michał powiedział mi, że jego celem nie było udowadnianie wyższości prawostronnego menu, a jedynie przedstawienie dowodów na to, że jest ono bardzo dobrze zauważalne przez użytkowników. Niestety wiele osób z publiczności odebrało to inaczej.

5. Nowy Merlin.pl - badania usability i projektowanie nawigacji - Andrzej Sienkiewicz

Ta prelekcja była dla mnie najciekawsza. Andrzej przedstawił wiele case-ów dotyczących różnych rodzajów nawigacji w serwisach internetowych. Jest on zwolennikiem nawigowania poprzez content, z pominięciem klasycznego menu. Górne menu w postaci listy linków w środku strony na Merlin.pl sprawdza się dobrze, bo użytkownicy mylą je z contentem. Menu prawostronne może silnie przyciągać uwagę, ponieważ jest to zwyczajowe miejsce do umieszczania informacji kontekstowych, które są istotne dla użytkownika, gdy trafi na coś ciekawego. Klasyczne menu powinno służyć do selekcji głównych działów serwisu i niczego więcej.

Wynikające z doświadczenia argumenty przemówiły do mnie dużo bardziej, niż ogólne dywagacje na temat wyższości prawego nad lewym. Choć Andrzej wygłosił trochę kontrowersyjnych opinii, jego praktyczne podejście bardzo mi się podobało.

Byłem przekonany, że to Andrzej stoi za ostatnimi zmianami na Merlin.pl, jednak z prezentacji zrozumiałem, że nie jest to jego dzieło. Skrytykował ostro m.in., to na co zwracałem uwagę w dyskusji o nowym Empiku i Merlinie na GoldenLine, czyli niezrozumiałe nazwy działów w rodzaju merlinksiążki, melindom itd.

Andrzej zebrał po swoim wystąpieniu burzliwe oklaski.

6. Rola wyszukiwarki w usability sklepu internetowego - Netsprint.pl, Jakub Kacprzak

To była moim zdaniem najmniej udana prezentacja tego dnia - na mnie zrobiła po prostu wrażenie reklamy wyszukiwarki Netsprint. Ale w tym momencie trudno mi już było się skupić na tym o czym mówi Jakub, bo przeżywałem kryzys związany z gorącem i brakiem świeżego powietrza...

7. Universal design - Komitywa / K2, Eryk Orłowski, Marcin Szlassa, Maciej Lipiec

Na koniec przedstawiliśmy we trzech idee projektowania uniwersalnego. Nasza prezentacja w odróżnieniu od pozostałych miała charakter bardzo ogólny i skierowana była przede wszystkim do osób, dla których tematy użyteczności i dostępności są nowością. Wszystkie nasze przykłady były poza-komputerowe (codzienne narzędzia, telefon, samochód). Czy był to dobry pomysł, nie wiem - zdziwiło mnie, że tyle osób dotrwało do końca 🙂

Dyskusja

Po prelekcjach odbył się jeszcze panel dyskusyjny. Był on chyba zbyt długi i przez to miejscami nużący. Dla mnie najciekawszy był temat tego, jak użytkownicy reagują na zmiany w serwisie. Według wypowiedzi Tebe dotyczącej zmian na stronie głównej Gazeta.pl "jest bardzo dobrze jeśli tylko 50% procent użytkowników uznaje, że nowe jest do dupy" 🙂

Motywacja do narzekania jest u użytkowników dużo silniejsza, niż do chwalenia. Andrzej Sienkiewicz, na podstawie swoich doświadczeń z Grono.net stwierdził, że najmocniej zaznacza się to w serwisach społecznościowych, "gdzie nie wiadomo o czym rozmawiać", w związku z czym narzekania na zmiany w serwisie stają się podstawowym tematem, który łączy użytkowników.

Nie należy realizować wszystkich żądań użytkowników. Wiele nadsyłanych opinii jest bez znaczenia. Często użytkownicy piszą petycje w sprawie wprowadzenia funkcjonalności, których później wcale nie chcą używać (przypadek czatu na Sympatia.pl).

Po panelu rozpoczęła się część nieoficjalna przy piwie, która dla niektórych przeciągnęła się do godziny 4 w nocy (pozdrawiam ekipę UX MRM 🙂 )

Podsumowując: wydarzenie było ciekawe i zgromadziło szeroką publiczność. Jedna powtarzana już przez wielu uwaga - w przyszłości warto pomyśleć o innej sali, bo było bardzo tłoczno, a brak wentylacji spowodował, że po kilku godzinach prelekcji mój mózg umierał z braku tlenu, co miało negatywny wpływ na user experience 😉

Podziękowania dla Tomka oraz pozostałych organizatorów za imprezę i za zaproszenie!

Wszystkie prezentacje ze spotkania dostępne są tutaj.